Partitë e vogla rrezikojnë që edhe këtë herë të dalin më të humburat nga reforma zgjedhore. Çdo herë që është ndërhyrë në Kod, partitë e mëdha i kanë bërë ndryshimet për të favorizuar veten dhe nuk është çudi që e njëjta gjë të ndodhë edhe me reformën aktuale.
Të gjitha partitë parimisht kanë rënë dakord që komisionerët të jenë të depolitizuar dhe të jetë Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ai që do t’i zgjedhë, siç mund të jenë qytetarë apo anëtarë të shoqërive civile. Por drejtimin e KQZ e ka partia më e madhe që është në pushtet dhe anëtarët e tjerë do të jenë nga partia opozitare më e madhe. Por sa efektive do jetë depolitizomi i komisionerëve? Duke ditur që në vendin tonë është e “modës” që politika të emërojë të vetët në komisione për monitorimin e zgjedhjeve dhe numërimin e votave, pritet që partitë të infiltrojnë njerëzit e tyre. Në zgjedhjet parlamentare të 2013, Sali Berisha e detyroi Edi Ramën që të miratonin ligjin e nëpunësit civil, për të mbrojtur punonjësit e vet.
Ndërkohë me marrjen e pushtetit PS emëroi të vetët. E vetmja parti e cila nuk ka përfaqësim në shërbimin civil është LSI, pasi një pjesë e njerëzve të kësaj partie u kthyen me PS, kurse pjesa tjetër u shkarkua. Pra nëse komisionerë vendosen njerëz të shërbimit civil, me gjasë shumica do jenë të punësuar nga PD dhe PS.
Financat
Por një tjetër detaj i rëndësishëm që penalizon partitë e vogla janë edhe financat. Plani është që të kufizohen shpenzimet. Konkretisht plani është që të futet kjo skemë: “Shuma e shpenzimeve të bëra nga një parti politike, përfshirë kandidatët e saj, për një fushatë zgjedhore nuk duhet të jetë më shumë se 2 herë më e madhe se shuma më e lartë që ka marrë një subjekt zgjedhor nga fondet publike për qëllime zgjedhore”. Nëse shohim me kujdes, parti si LSI apo PDIU shpenzojnë shumë më tepër se paratë që marrin nga KQZ. Kjo do të thotë se do i kenë duart e lidhura dhe nuk hedhin dot shumë para në fushatë për të sponsorizuar takimet. Ndërkohë që PD-PS marrin shumë financa nga shteti dhe me këtë skemë i mbulojnë kollaj shpenzimet.
Sistemi
Ndërsa sa i takon sistemit, PS dhe PD janë dakordësuar mes njëra-tjetrës që në reformën që po miratohet ndryshimi i sistemit zgjedhor të mos përfshihet. Por edhe nëse do të ketë ndryshim të sistemit, partitë e mëdha asnjëherë nuk do të lejojnë që të miratohet atë që ata i penalizon, duke e favorizuar veten dhe të nxjerrin jashtë partitë e vogla. Por në diskutimet e bëra pak kohë më parë për reformën zgjedhore, PS ka rënë dakord që të rrisë pragun e përfaqësimit dhe një gjë e tillë pritet që të ndodhë në zgjedhjet e ardhshme. Momentalisht pragu i përfaqësimi është 3 për qind, por nëse ndryshon sistemi, mund të shkojë në 5 për qind. Por me këtë lëvizje, mazhoranca dhe opozita parlamentare u japin një goditje të fortë të gjitha partive të vogla në vend.
PDIU, PR, PBDNJ, LZHK, PSD, PDS, AK apo FRD nuk e kalojnë dot pragun e 5 për qind, duke dalë përgjithmonë jashtë sistemit. Partitë e vetme që e arrijnë këtë prag elektoral janë Partia Socialiste, Partia Demokratike dhe Lëvizja Socialiste për Integrim. Por partitë e vogla janë gjithashtu të përjashtuara edhe për të qenë ekspertë për reformën zgjedhore. Tjetër element që tregon rrezikun që u kanoset të vegjëlve është se te Këshilli Politik mungojnë partitë që nuk janë në koalicion me PS. Ndërkohë aleatët tradicionalë të Bashës nuk do kenë përfaqësim në nivel ekspertësh./NGA ELISJEDA KIKO
