Sa jemi të gatshëm të shpenzojmë dhe të humbasim në luftën kundër virusit? Sa para, sa vende pune, sa kompani, sa të ardhme, sa perspektivë për gjeneratat e ardhshme, për fëmijët që po i mbajmë mbyllur?
Sa do të jemi në gjendje ta vendosim gjithmonë jetën njerëzore – jetën e çdo qenie njerëzore, të çdo moshe dhe gjendje fizike – para çdo konsiderate që sot na duket cinike, por herët a vonë mund të jetë realiste?
The Economist i ka shtruar këto pyetje shqetësuese, të cilat shpesh dalin në biseda private, në video call, në biseda me miqtë dhe kolegët, por që deri më tani askush nuk kishte pasur guximin t’i shprehte.
“Ne nuk do të vendosim një çmim për jetën e njerëzve”…. Gazeta angleze fillon nga kjo shprehje, pjesë e fjalimit të guvernatorit të New York-ut Andrew Cuomo. Ka prekur bashkëqytetarët e tij dhe botën, por…
Ai tha që një jete njerëzore nuk mund t’i vihet çmimi, që nuk merren në konsideratë shpenzimet kur bëhet fjalë për shpëtimin e jetëve, që llogaritë do të bëhen më vonë, që çdo person që shtrohet në spital duhet të trajtohet me çdo kusht, etj.
Fjalë të një lideri të guximshëm, por në komentimin e tyre gazeta merr përsipër detyrën e pakëndshme të tregojë hapin e radhës: për sa kohë ky “shkëmbim” do të vazhdojë të jetë i mundur? Deri kur mund të lejojmë të themi se që një jete njerëzore nuk mund ti vihet çmim?
Pyetje të tmerrshme, të rrezikshme. Por jo gjithmonë cinike. Në këtë fazë, për shembull, përcaktimi i “çmimit i një jete” kursen shumë jetë , të paktën në Amerikë.
Fillimisht, Presidenti Trump thoshte se kurimi do të ishte më i keq se sa sëmundja, për shkak të dëmit ekonomik që do të shkaktonte. Pastaj modelet treguan se përhapja e pa kontrolluar e virusit do të vriste një milion njerëz.
Për të shmangur këtë masakër, mjaftoi vendimi për mbylljen e.gjithçkaje me shpenzim rreth 60,000 dollarë për familje.
“Amerika mund të thotë sot se kostoja e mbylljes është tejkaluar nga jetët e shpëtuara” Për të qenë në gjendje ta thoshte, atij i është dashur t’i vinte një çmim mbi një milion jetë njerëzish. Dhe zgjedhja nuk ishte e vështirë .
Por a do të jetë gjithmonë kështu, pyet The Economist. Amerika është një vend i pasur, por “nëse karantimi total në Indi nuk do të mund të ndalojë përhapjen e infeksionit, zgjedhja e tij, në mënyrë tragjike, do të shkojë në një drejtim tjetër”.
Dhe të gjithë së shpejti mund të gjendeshim përballë me dilema të ngjashme.
Për t’u larguar nga kjo situatë, mund të na udhëheqin disa parime. Për shembull, të jesh i vetëdijshëm që secila zgjedhje ka kosto sociale dhe ekonomike , dhe nëse zgjedhja Amerikane deri më tani ka qenë relativisht e lehtë, jo të gjitha do të jenë.
Së dyti, për të ndihmuar ata që paguajnë më shumë, zgjedhjet që ne po bëjmë: ata që kanë humbur punën e tyre, fëmijët që nuk kanë më një vakt jetësor në shkollë.
Dhe të rinjtë, ”mbi të cilët do të bjerë një pjesë e madhe e barrës së sëmundjes, si sot, ashtu edhe në të ardhmen, me gjithë borxhin që do të grumbullohet nga vendet e tyre “.
Së treti, përshtatja. Bilanci kosto-përfitim ndryshon me kalimin e kohës, dhe koha e fituar me karantimin duhet të shërbejë për të na përgatitur për një kthim të virusit. Nëse jo, nuk vlen.
Në fund, ne gjithashtu duhet të jemi të gatshëm për këtë përfundim:
«Ndoshta nuk do të gjejmë vaksina dhe kura në një të ardhme shumë të afërt. Me verën, ekonomitë do të kenë pësuar rënie dyshifrore. Muajt e izolimit do të dëmtojnë kohezionin shoqëror dhe shëndetin mendor “. Në fund, ” kostoja e distancimit mund të kalojë përfitimet .”
Dhe këtë ” askush nuk është akoma gati ta pranojë”.
