Ka vetëm dy shoqata me përmendjen e muzikës rome. Shaban Bajramoviq, i cili është kurorëzuar mbret i këtij drejtimi muzikor dhe e ndjera Esma Rexhepova si mbretëreshë.
Përveç zërave të mrekullueshëm që zbukuruan këta artistë, ata do të mbahen mend edhe për prezantimin dhe përhapjen e kulturës rome në mbarë botën, si dhe për thyerjen e stereotipeve të lidhura me komunitetin rom. Esma Rexhepova mund të ketë marrë epërsinë në këtë.
Opusi i saj artistik përfshin 20 albume, më shumë se 100 single, 6 filma, mbi 15,000 koncerte, duke përfshirë mbi 2,000 shfaqje humanitare. Mbresëlënëse edhe për tre jetë. Ajo që e zbukuroi krijimtarinë e saj, dhe ajo që e zbukuron muzikën rome, është prania e një force magjike, për të cilën ne nuk jemi të vetëdijshëm, por që e ndjejmë në mënyrë të pandërgjegjshme. Kjo është ndoshta më e theksuara në këngën e saj më të famshme “Caja Shukarije”, të cilën e publikoi në një disk të vetëm në vitin 1961.
Informacione pak të njohura – kjo nuk është një këngë popullore tradicionale, por ka autorin e saj, dhe ajo autore është Esma Rexhepova.
Kënga natyrisht u këndua në gjuhën rome, gjë që përveçse evokon traditën rome, tregon edhe lidhjen me gjuhën indiane, pasi që të dyja i kanë rrënjët në sanskritisht. Ky preokupim me Indinë, origjinën dhe traditën do ta shoqërojë Esmën gjatë gjithë punës së saj krijuese.
“Çaje Shukarija” sjell një imazh dashurie të parealizuar. Shpesh përkthehet si “Vajzë e bukur”, por mund të përkthehet edhe si “Vajzë e mirë”. Në këtë këngë luhet një dramë e plotë dashurie. Mirësia e vajzës që është aktorja e kësaj drame reflektohet në dëlirësinë, pafajësinë dhe mirësjelljen e saj.
Protagonisti i shfaqjes – një djalë që kalon pranë një vajze të bukur, në çast bie në dashuri me të dhe i kërkon që ta shikojë. Ajo nuk e bën këtë për shkak të veçorive të përmendura tashmë – mirësjelljen dhe dëlirësinë, që përfaqëson dënimin më të keq të mundshëm dhe barrën më të rëndë për të.
