Sot aktori i mirënjohur Reshat Arbana feston 82 vjetorin e lindjes dhe ne i urojmë jetë të gjatë dhe pleqëri të mbarë!
Reshat Arbana (1940). Aktor. Lindi në Tiranë, më 15 shtator. Kreu shkollën e lartë për aktor “Aleksandër Moisiu”, në vitin 1965. Punoi si regjisor në “Radio Tirana”, 1965- 1973, ndërsa nga 1974 deri më 1992 ka qenë aktor në Teatrin Popullor. Nga viti 1992 e në vijim aktivizohet në projekte të ndryshme teatrore, apo filma si aktor i lirë në interpretimin e disa roleve.
R. Arbana është aktor i planit dramatik; karakterizohet nga një lojë që gërsheton çastet e qeta, rrefimtare e të shtrira me ato shpërthyese, të ngjeshura dhe emocionale; ka një zë të plotë e kumbues, herë-herë në tone epike. Me lojën e tij ka sjellë një galeri tipash, që ndryshojnë sipas kohës, vendit, shtresimeve sociale, ngarkesës së tyre psikologjike dhe temperamentit.
Në vitin 1974, interpretoi rolin e Selimit në dramën “Familja e peshkatarit” e Sulejman Pitarkës, ku paraqiti një njeri kokëfortë, të bindur e të pakthyeshëm në rrugën e bërrjes së tij politike e morale. Një vit më vonë i dha trajtë ekspresive personazhit të vështirë e kontradiktor prej fshatari të vafër, hallexhi, por lakimtar, Pilo Shpiragut në dramatizimin e romanit “Lumi i vdekur” i Jakov Xoxes prej Kudret Velçës.
Në teatër ka realizuar 24 role kryesore. Prej tyre janë bërë më të njohura në kohë, gjithashtu, roli i Presidentit te drama “Luiza Miler” e F. Shilerit, 1979; roli i Beqir Agës te drama “Lulet e shegës” e Kolë Jakovës, 1977, përmes të cilit paraqiti njeriun dinak, të egër dhe të lidhur fort me pronën dhe pasurinë; roli i Uill Lomenit te drama “Vdekja e një komisioneri” e Artur Milerit, 1979, ku vuri në spikamë me zgjuarsi delirin e njeriut të vogël në shoqerinë postindustriale amerikane, i shkatërruar nga mbijetesa e vështirë, shterimi psikik që i imponohet nga tregu si dhe zhgënjimi nga iluzionet.
Më së shumti, R. Arbana është dalluar si mishërues i personazheve që vijnë nga shtresat popullore, punëtore, fshatare babaxhane e ironike (p.sh. xha Demit te drama “Komunistet” e R. Pulahës, (1981), apo edhe nënpunës, protagoniste e antagoniste; rreket të zbulojë tek ata cilësi njerëzore të “fshehura”, që shfaqen befasisht në çastin e konfliktit, duke depërtuar në pështjellimet e brendshme të tyre.
Parapëlqen një tonim përgjithësisht të “ashpër” të zërit dhe të sjelljes, ashtu sikundër, në çaste pendese, reflektimi a përvuajtje bëhet i thyeshëm, i butë, me spikama e rrafshe psikologjike, sikurse është vënë re kjo në role të tilla, si Delo Sinani te drama “Përballë vetes”. Pas një heshtjeje prej disa viteve në skenën e Teatrit Kombëtar, në vitin 2004, ai erdhi sërish me rolin e Profesorit në dramën “Streha e të harruarve të R. Pulahës, ku rishfaqi ndjeshmërinë, fuqinë dhe gjerësinë e tij të njohur aktoriale.
Katër vjet më vonë, më 2008, luajti me një cilësi të lartë aktoriale rolin e Babait në dramën “Fishkëllim në errësirë” të Tom Murphy-t, me të cilin theksoi vrazhdësinë dhe metodat e dhunshme të edukimit të femijëve, e arritur kjo sajë një përshtatje të gjetur mirë prej njeriu të sertë, kokëfortë primitive dhe jotolerant, veçoi aq të dhëna përmes britmave, ngritjes së tonit, gjesteve të vrazhda, se sa me logjikën e fjalës, që perligj vetë dhunën si të tillë.
Rëndom, gjatë lojës, ai i mëshon kundërshtisë dhe kolizionit, që shpreh dhe përfaqëson personazhin në vepër. Një ndihmesë të vyer artistike R. Arbana ka dhënë në kinematografi. Ka interpretuar mbi 35 role, duke krijuar një profil të spikatur artistik. U dallua për sensin e tij realist dhe forcën e interpretimit qysh me rolin e Islamit te filmi “Dueli i heshtur”, 1967.
Ai i dha dimension historik e të madhërishëm figurës së Isa Boletinit në filmin “Nëntori i dytë”, 1982, sado që ky ishte rol i dytë e në përmasa të vogla. Hiri i tij, shtati, qëndrimi, ai mallëngjim dhe ajo madhështi që rrezaton në çastin e puthjes së flamurit, e bëjnë të paharruar këtë figurë.
Në vitin 1983, luajti personazhin e vrazhdë të Ahmetit te filmi “Dora e ngrohtë”, me të cilin pohoi dhuntinë e tij për të krijuar njëkohësisht sa përvijme të thuketa dramatike, aq edhe të kahut psikologjik. Me rolin e Dajlan beut te filmi “Kush vdes në kembë, u nderua me Medaljonin e Festivalit Vl.
Në vitin 1985, interpretoi Adnan Kodrën te filmi “Hije që mbeten pas”, kurse në vitin 1986 u nderua me Medaljonin e
Festivalit VII me rolin e kryetarit të Këshillit te filmi “Kur hapen dyert e jetës”, nëpërmjet të cilit paraqiti proçesin e vështirë të reflektimit dhe të pendesës së një pushtetari vendor, fillimisht autoritar dhe i vrazhdë. Fitoi çmimin “Aleksandër Moisiu”, me rolin e inxhinier Emilit te filmi televiziv “Rikonstruksioni”, 1988.
Priret kah ballafaqimi i hapur si dhe konfliktualiteti në veprimin apo marrëdhënien me personazhet e tjerë duke ruajtur, nga ana tjetër, gjerësinë dhe përmasën dramatike. R. Arbana është recitues i njohur i poezisë shqipe, sidomos i vargjeve nga veprat e Gjergj Fishtës (poema Lahuta e malcisë etj.). Mban titullin Artist i Popullit.
Role të tjera: Semi, “Fijet që priten”,1976; Kovi, “Pylli i lirise”, 1976; prefekti, “Gjeneral Gramafoni”, 1978; Beqir Aga, “Kur hidheshin themelet”, 1978; Bimbashi, “Liri a vdekje”, 1979; Mark Ukaçjerra, “Të paftuarit”, 1985; Kola, “Flutura në kabinën time”, 1988; Kuke Memini, “Balada e Kurbinit”, 1990.
Në maj 2004 u rikthye në skenën e Teatrit Kombëtar me rolin e protagonistit në dramën “Streha e të harruarve”. Më 7 tetor 2011 Presidenti i Republikës, Bamir Topi i akordoi zotit Reshat Arbana Urdhrin “Nderi i Kombit” me motivacionin: “Aktorit të shquar të teatrit dhe kinematografisë, i cili me interpretimin mjeshtëror dhe origjinalitetin e tij u bë një artist popullor e shumë i dashur për publikun, rolet e të cilit kanë pasuruar me vlera të reja kulturën kombëtare.”
